Procedury w zatrudnieniu cudzoziemców – co trzeba o nich wiedzieć?

Procedury w zatrudnianiu cudzoziemców różnią się między sobą. Na dobór formalności wpływają różne czynniki. Jednym z kluczowych aspektów jest obywatelstwo. Cudzoziemców spoza UE oraz EOG dzieli się na 2 grupy. Do pierwszej z nich zalicza się:

• Rosję,
• Ukrainę,
• Białoruś,
• Gruzję,
• Mołdawię,
• Armenię.

W przypadku osób pochodzących z tych państw ważna jest legalizacja pobytu, a także złożenie wniosku o wydanie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy. Aby uzyskać oświadczenie pracodawca musi złożyć dokumenty w starostwie ze względu na siedzibę firmy.

W przypadku państw należących do drugiej grupy przeprowadza się test rynku, składa się wniosek o zezwolenie na pracę na podstawie wydanej informacji przez starostę, a następnie kandydat stara się w konsulacie o odpowiedni rodzaj wizy. Wniosek o zezwolenie na pracę składa się do urzędu wojewódzkiego. W szczególnych przypadkach decyzję wydaje Wojewoda Mazowiecki.

Niektórzy cudzoziemcy z drugiej grupy mogą zostać zatrudnieni w Polsce bez konieczności przeprowadzania testu rynku. Taka sytuacja dotyczy zawodów, które zostały wyszczególnione przez starostę w rozporządzeniu lub załączniku do rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej i Pracy. Dzięki temu uzupełnienie braków kadrowych staje się łatwiejsze.

Jak wygląda procedura zatrudnienia cudzoziemca z kartą pobytu wydaną na innego pracodawcę, kiedy zmienia pracę ?

Cudzoziemcy, którzy zostali zatrudnieni na podstawie karty pobytu wydanej na konkretnego pracodawcę i chcą złożyć wypowiedzenie, żeby zatrudnić się w innej firmie, muszą złożyć pisemne powiadomienie do właściwego wojewody. Na dopełnienie formalności cudzoziemcowi przysługuje 15 dni roboczych od daty ukończenia pracy. Aby legalnie zatrudnić taką osobę, pracodawca musi przekazać kandydatowi  niezbędne informacje, na podstawie których przyszły pracownik będzie mógł wnioskować o wydanie nowego zezwolenia jednolitego. W tej sytuacji obywatele innych krajów mają 30 dni kalendarzowych na dopełnienie obowiązku.

Oczekując na wydanie nowego pozwolenia, cudzoziemcy mogą podjąć nowe zatrudnienie. Obywatele państw należących do pierwszej grupy powinni zwrócić się do nowego pracodawcy z prośbą o rejestrację oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy. Dotyczy to jedynie osób, które przepracowały mniej niż 6 miesięcy w ostatnich 12 miesiącach.

W przypadku cudzoziemców z drugiej grupy trzeba złożyć wniosek o zezwolenie na pracę typu A. Wydaje się je na wniosek pracodawcy, a jego maksymalna ważność wynosi 3 lata. Zatrudnienie pracownika przed dopełnieniem wszystkich formalności związanych z legalizacją pobytu oraz zatrudnienia jest niezgodne z prawem.

Czy procedura związana ze zmianą warunków zatrudnienia i pracy jest zawsze identyczna?

Zarówno zezwolenie na pracę, jak i oświadczenie o powierzeniu zatrudnienia cudzoziemca, wymagają aktualizacji, jeśli zachodzą zmiany w ustaleniach. Aby zapewnić legalne zatrudnienie swoim pracownikom, pracodawca jest zobowiązany do powiadomienia urzędu, a także złożenia wniosku o wydanie nowej decyzji. Istnieją jednak wyjątki od takiego postępowania.

Wydanie nowego pozwolenia nie jest wymagane, gdy zachodzi jedna z poniższych okoliczności:

• zastąpienie umowy zlecenie umową o pracę;
• powierzenie wykonywania innych czynności niż te, wymienione w zezwoleniu/oświadczeniu, pod warunkiem, że zmiana będzie trwała krócej niż 30 dni w roku kalendarzowym;
• obniżenie wymiary godzin, jeżeli osoba jest zatrudniona na podstawie zezwolenia o pracę.

Jeżeli wystąpi jedna z wymienionych wyżej sytuacji, pracodawca ma 7 dni na pisemne powiadomienie instytucji. Za niedopełnienie formalności, przedsiębiorca może zostać ukarany karą grzywny lub pozbawienia wolności.

Osoby zatrudnione na podstawie zezwolenia na pobyt i pracę składają samodzielnie wniosek o wydanie nowego pozwolenia. Jedynym wyjątkiem jest tutaj zmiana umowy cywilnoprawnej na umowę o pracę. Pracodawca jest zobligowany, żeby przekazać obywatelowi spoza UE dokumenty niezbędne do złożenia wniosku. Poza tym zmiana warunków pracy może nastąpić dopiero po wydaniu nowego oświadczenia/zezwolenia.

Czy starosta może odmówić pracodawcy wpisania oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy do rejestru?

Starosta może odmówić rejestracji oświadczenia w 3 przypadkach:

• podmiot nie wykonał należycie swoich obowiązków związanych z prowadzeniem działalności lub powierzaniem pracy cudzoziemcom;
• okoliczności wskazują na to, że wniosek został złożony z pozoru;
• cudzoziemiec będzie korzystał z pozwolenia w innym celu niż świadczenie pracy na rzecz konkretnego przedsiębiorstwa.